به نقل از «خبرآنلاین»

طبق نص قرآن، حکومت باید از بدزبانی کسی که به او ظلم شده است، بگذرد

تاریخ انتشار: ۲۷ فروردین ۱۴۰۳ | کد خبر: ۴۰۱۲۷۵۱۸

به گزارش مبلغ «رابطه حق دادرسی و دینداری براساس آیات قرآن» با ارائه محمد هادی حاضری کارشناس دینی، در تاریخ ۲۰ فروردین سال جاری به همت «پژوهشکده اندیشه دینی معاصر» و «خانه اندیشوران» برگزارشد.

آقای حاضری سخنرانی خود را با این سوال آغاز کرد که بر اساس نص قرآن، چه برداشتی می‌توان از مسئله حق و حق طلبی داشت!؟

سپس به تبیین این دو مفهوم پرداخت وگفت: واژه دادرسی و دادخواهی دو واژه مرابط و دارای نسبت مساوی و ارتباط عمیقی هستند؛ دادرسی یک وظیفه و تکلیف است، ولی دادخواهی حق و امتیاز و بهره است.

بیشتر بخوانید: اخباری که در وبسایت منتشر نمی‌شوند!

اصل معنای دادخواهی و دادرسی مسئله مطالبه حق است، یعنی کسی که احساس می‌کند به او ظلم شده و حق او پایمال شده بتواند دادخواهی و دادستانی کند. دادخواهی حقی همگانی است و برای همه انسان‌ها این حق وجود دارد که اگر اجحافی به او شد بتواند دادخواهی کند. اما در مقابل دادرسی یک وظیفه است و همچنان که دادرسی یک وظیفه همگانی است اما به طور ویژه، اجتماع و حکومت و نظام دولتی به دادرسی موظف است.

بنابراین این سوال مطرح می‌شود چه رابطه‌ای بین وظیفه حکومت و جامعه عدل محور با دینداری شهروندان وجود دارد؟ و بالعکس چه رابطه‌ای بین حق خوری و ظلم و اجحاف حق شهروندان با دینداری برقرار است؟ آیا وقتی دینداران واقعی نسبت به حق مردم توجه نداشته باشند مردم دیندار می‌شوند، یا دین گریز و روی‌گردان می‌شوند؟

وی به عنوان مقدمه گفت: بین حق و تکلیف باید تفاوت قائل شد. وقتی سخن از حق می‌گوییم می‌خواهیم یک امتیاز را به محق و ذی حق بدهیم؛ اما وقتی به طرف مقابل محق می‌گوییم وظیفه و تکلیف این است که به جهت رسیدن حق، او را کمک کرد و دادرسی را برای او تسهیل کرد.

وی در ادامه افزود: اگر ما تعبیر از حق دادرسی کردیم، می‌خواهیم این نکته را نشان دهیم که چه رابطه‌ای بین عمل به وظیفه و دینداری شهروندان جامعه است!؟ مسئله حق خواهی بسیار در قرآن حائز اهمیت است. خدای متعال در آیه ۱۲۸ سوره نسا می‌فرماید: لَا یُحِبُّ اللَّهُ الْجَهْرَ بِالسُّوءِ مِنَ الْقَوْلِ إِلَّا مَنْ ظُلِمَ وَکَانَ اللَّهُ سَمِیعًا عَلِیمًا، یعنی خدا دوست نمی‌دارد که کسی به گفتار زشت صدا بلند کند مگر آن که ظلمی به او رسیده باشد، همانا که خدا شنوا و داناست. خداوند در این آیه از عدم محبت سخن می‌گوید، فقها عدم رضایت خدا را به معنای نهی و حرمت می‌دانند.

دین به معنای احقاق حق است

او ادامه داد: گفتار بد و زشت در جامعه نباید گسترش پیدا کند و تنها استثنایی که وجود دارد، در مورد ظلم و عدالت و قسط است. خدای متعال می‌فرمایند: ما دین و کتاب را آوردیم و رسول را مبعوث کردیم، تا اقامه قسط و عدل شود و اساساً دین به معنای احقاق حقوق است و استثنای مظلوم نشان دهنده این است، که به لحاظ فقهی و حقوقی و عرفی جایز است که مظلوم از بدی‌ها سخن بگوید و بد هم بگوید و لعن کند و بر علیه کسی که به او ظلم کرده نفرین کند. به تعبیر علامه طباطبایی در تفسیر المیزان خدای متعال به طور مطلق می‌فرماید: هر آن کسی که به او ظلم شده هر حرفی که بزند اشکال ندارد و حدیثی نیز از پیامبر گرامی اسلام است که امیرالمومنین(ع) آن را به مالک اشتر بیان می‌کند؛ فَإِنِّی سَمِعْتُ رَسُولَ اللهِ صلّی الله علیه و آله و سلم یَقُولُ فِی غَیْرِ مَوْطِن: «لَنْ تُقَدَّسَ أُمَّةٌ لاَ یُؤْخَذُ لِلضَّعِیفِ فِیهَا حَقُّهُ مِنَ الْقَوِیِّ غَیْرَ مُتَتَعْتِع» یعنی هرگز امتی مقدس نمی‌شود، مگر آنکه به نفع ضعیف حق او از قوی ستانده شود و در این حدیث قید متتعتع به معنای سختی در گفتار است به این معنا که کسی را در شرایطی قرار دهیم که نتواند راحت سخن خود را بگوید و نقد و اعتراض برای او دشوار باشد. لذا مظلوم و ضعیف باید بدون سختی و تکلف به حق خودش برسد.

شهید مطهری، شرط پاکی جامعه را احقاق حق میدانست

وی بیان کرد: اگر می‌خواهید دینداری را تقویت کنید، باید به آیه ۱۵۹ آل عمران توجه کرد؛ فَبِمَا رَحْمَةٍ مِّنَ اللَّهِ لِنتَ لَهُمْ وَلَوْ کُنتَ فَظًّا غَلِیظَ الْقَلْبِ لَانفَضُّوا مِنْ حَوْلِکَ یعنی به سبب رحمت الهی، در برابر مؤمنان، نرم و مهربان شدی! و اگرخشن و سنگدل بودی، از اطراف تو، پراکنده می شدند. وظیفه پیامبر و شخصیت او است که با مردم مهربان باشد. حضرت مکرر می‌فرمودند: جامعه باید جامعه پاکی باشد، به تعبیر شهید مطهری شرط پاکی جامع احقاق حق است جامعه باید بگونه ای باشد که مردم مطمئن باشند که به حق خود می‌رسند. جامعه حق پذیر مستلزم دو رکن شجاعت مردم و دیگری امنیت است. امنیت وظیفه حکومت است، وقتی امنیت باشد، شجاعت مردم بالفعل می‌شود و مردم از دادخواهی و مطالبه حق نمی‌ترسند و اگر اینگونه باشد مردم به دینداری امیدوار می‌شوند و در کنار حاکمین و دین می‌مانند.

وی سخنرانی خود را با این کلام امیرالمومنین به مالک اشتر پایان داد، احتَمِلِ الخُرقَ مِنهُم و العِیَّ ، و نَحِّ عَنهُمُ الضِّیقَ و الأنَفَ؛ یعنی با مردم کنار بیا و از بدزبانی آنها بگذر تا آنها راحت سخن بگویند.

برای دسترسی سریع به تازه‌ترین اخبار و تحلیل‌ رویدادهای ایران و جهان اپلیکیشن خبرآنلاین را نصب کنید. کد خبر 1895171

منبع: خبرآنلاین

کلیدواژه: شهید مرتضی مطهری عدالت اجتماعی حقوق شهروندی او ظلم احقاق حق

درخواست حذف خبر:

«خبربان» یک خبرخوان هوشمند و خودکار است و این خبر را به‌طور اتوماتیک از وبسایت www.khabaronline.ir دریافت کرده‌است، لذا منبع این خبر، وبسایت «خبرآنلاین» بوده و سایت «خبربان» مسئولیتی در قبال محتوای آن ندارد. چنانچه درخواست حذف این خبر را دارید، کد ۴۰۱۲۷۵۱۸ را به همراه موضوع به شماره ۱۰۰۰۱۵۷۰ پیامک فرمایید. لطفاً در صورتی‌که در مورد این خبر، نظر یا سئوالی دارید، با منبع خبر (اینجا) ارتباط برقرار نمایید.

با استناد به ماده ۷۴ قانون تجارت الکترونیک مصوب ۱۳۸۲/۱۰/۱۷ مجلس شورای اسلامی و با عنایت به اینکه سایت «خبربان» مصداق بستر مبادلات الکترونیکی متنی، صوتی و تصویر است، مسئولیت نقض حقوق تصریح شده مولفان در قانون فوق از قبیل تکثیر، اجرا و توزیع و یا هر گونه محتوی خلاف قوانین کشور ایران بر عهده منبع خبر و کاربران است.

خبر بعدی:

دستاوردهای جهاد افغانستان را حفظ می کنیم

طالبان در بیانیه‌ای به مناسبت 8 ثور/اردیبهشت، سالروز پیروزی مجاهدین بر حکومت کمونیستی در افغانستان نوشت «سی و دومین سال پیش در چنین روزی، پس از 14 سال مبارزه پدیده شوم کمونیسم و در کنار آن شوروی در کشور ما شکست خورد و ملت مجاهد افغان توانست آخرین اداره کمونیستی را سرنگون و کشور را به گونه کامل آزاد سازد».

این بیانیه افزود: «هشتم ثور 1371 هـ ش روز کامیابی و آزادی مردم افغانستان است که قربانی‌های ملت مجاهد نتیجه داد و مردم و کشور ما از شر هیولای کمونیسم نجات یافتند». 

طالبان همچنین در این بیانیه کودتای کمونیستی 7 ثور در سال 1357 را نیز روز سیاه افغانستان نامید و تأکید کرد: «کشور ما پس از 20 سال جهاد از یک اشغال دیگر نیز آزاد شد و نظام اسلامی برقرار گردید، بنابراین طالبان با تمام توان تلاش می‌کند تا ثمره قربانی‌ها و مبارزات چندین ساله ملت ما یکبار دیگر ضایع نگردد و نظام اسلامی را که آرمان شهدا است، به گونه کامل نافذ می‌کند».

کودتای هفتم اردیبهشت توسط حزب دموکراتیک خلق افغانستان منجر به روی کار آمدن حکومت کمونیستی در این کشور شد. حکومت کمونیستی که برای تحمیل عقاید الحادی و مارکسیستی بر مردم افغانستان تلاش می‌کرد، اما با واکنش جدی مردم روبه‌رو شد و رفته‌رفته قیام‌های مردمی در این کشور شکل گرفت.

وقتی نظام «داوود خان» براثر کودتای کمونیستی سقوط کرد و چپی‌ها به قدرت رسیدند، با شکل‌گیری آهسته‌آهسته مقاومت در برابر آن‌ها، سربازان روس برای حمایت از نظام دست‌نشانده‌شان وارد افغانستان شدند.

در نهایت مردم متدین افغانستان پس از 14 سال جنگ و مقاومت، حکومت کمونیستی و ابرقدرت تا دندان مسلح را شکست دادند و هشتم ثور سال 1371 نیروهای مجاهدین آخرین سنگر حکومت کمونیستی در کابل را تصرف کردند.

باشگاه خبرنگاران جوان افغانستان افغانستان